從幼兒開始就應該重視學童的品德教育，包括日常生活教育、倫理教育、道德教育、因果教育，讓我們的下一代從小就能夠培養良好的品德及做人的基礎。
Uix iuojii qaisie doi erngkay dioxngsi hagdoong ee phyndeg kaoiok, paukoad jidsioong sengoah kaoiok, lunlie kaoiok, doixdeg kaoiok, inkoir kaoiok, ho larn ee au cit dai uix seahaxn ee sii, doi exdaxng poeiorng lionghoir ee phyndeg kab zoirlaang ee kizhor.
教育者包括老師及學童家長必須自己先接受教育，自己要先做到，身體力行，上行下效；同時家長要與老師配合，親師合作，親自作為學童的好榜樣，這樣的教育才能收到良好的效果，才能培育出下一代具有優良品德的國民。
Kaoiok ciar, paukoad lauxsw kip hagdoong kadviuo, pitsw kaki sefng ciapsiu kaoiok, kaki sefng zoix kaux, sintea legheeng, siong heeng ha hau; Dongsii kadviuo aix kab lauxsw phoeahap, chyn-sw habzog, chinzu zoiruii hagdoong ee hoir boviu; Afnnef ee kaoiok ciahue siw dioih lionghoir ee hauxkoir, ciaq exdaxng poeiorng zhud e cit dai kuxiuo iulioong phyndeg ee kokbiin.
教育政策的制定者及老師的教導與奉獻，對社會及國家未來前途的影響，將是功德無量。
Kaoiok zerngzheg ee zeadeng ciar kip lauxsw ee kaodoi kab kornghiexn, duix siaxhoe kip kokkaf bixlaai ciendoo ee efnghiorng, ciofng si kongdeg buliong.
幼兒從出生，眼睛、耳朵一開就開始在學習了，自出生到3歲，這一千多天的日子，是幼兒學習的黃金時期；父母親尤其是母親，就是他〈她〉們學習的對象。
Iuojii uix zhutsvy, bagciw, hviar cit quy, doi qaisie deq hagsip a, zu zhutsix kaux svaf hoex, cid cit zhefng juo kafng ee jidcie, si iuojii hagsip ee ngkym sikii; Pexbuo iukii si bwchyn, doixsi yn hagsip ee duiesiong.
首先父母要先把自己教育好，並營造溫暖的家庭環境，自己身體力行，以身作則，再導之以正確的思想、言語、行為，要遠離汙染不良的環境，將真正的父母之愛直接傳送給自己的孩子；為我們的下一代奠定良好的做人基礎；這是家庭教育之始，也是全人教育最重要的部分。
Siwsiefn, pexbuo aix sefng ka kaki kaoiok hoir, pexngchviar aix engzoi cidee unloarn ee kadeeng qoankerng, kaki sintea legheeng, ysyn-zokzeg, koihzaix kaodoi zerngqag ee susiorng, giengie, henguii, aix oafnlii u-jiarm putlioong ee qoankerng, ciofng cincviax pexbuo ee aix, didciab toansaxng ho kaki ee kviafjii; Ui larn ee e cit dai diexndeng lionghoir ee zoirlaang kizhor; zef si kadeeng kaoiok ee qaisie, iaxsi zoaan jiin kaoiok siang dioxngiaux ee poxhun.
很可惜！現今臺灣的家庭，因為經濟因素，很多是必須夫妻同時外出工作，領取雙薪才能維持家計，而將自己親生的幼兒在這黃金學習時期，托付給職業的育嬰者或者是外傭照顧；如此能期待自己的孩子能夠接受到良好的照顧與教育嗎？這個答案絕對是否定的。
Cyn qoysioiq! Hiexnkym Daioaan ee kadeeng, inui kengzex insox, cviaa zue si pitsuiaux huzhef dongsii zhutgoa kangzog, niar dioih siafng syn, ciaq exdaxng uichii kakex, inui afnnef, doi ka kaki chinsvy ee iuojii di citee ngkym sikii, kiartog ho citgiap iogefng ciar hegciar si goaxiofng laai ciaokox; juzhuo karm exdaxng kitai kaki ee kviafjii exdaxng siuxdioih lionghoir ee ciaokox kab kaoiok maf ? citee dapaxn zoadduix si hvofdeng ee.
因此，為了使自己的孩子將來養成優良的人品，身為母親者應該作些許犧牲，暫時放棄外出工作，作為全職的母親，做好照顧與教育子女的神聖工作，這也是作為一個為人母親的天職。
Inzhuo, uixdioih bueq ho kaki ee kviafjii cionglaai iofngseeng iulioong ee jinphirn, syn uii bwchyn ciar, erngkay zoix cidkoafar hisefng, ciaxmsii horngqix goaxzhud kangzog, zoix cidee zoancid ee bwchyn, zoix hoir ciaokox kab kaoiok kviafjii ee sinsexng kangzog, zef iaxsi zoix uii cidee uii jiin bwchyn ee tiencid.
否則，孩子從小如果沒有接受到正確的思想、行為的教育，而養成錯誤的觀念與不良習慣，未來長大成人以後，就會做出為害社會、傷害人群的行為，而他自己可能都無法為自己的行為負責；作為人之父母者，是難逃因果報應的定律。
Na mxsi afnnef, gynar uix seahaxn na booi ciapsiu dioih zerngqag ee susiorng, henguii ee kaoiok, jii iofngseeng zhoirgo ee koanliam kab putlioong sibkoaxn, bixlaai diofngdai sengjiin yau, doi ue zoix zhud uihai siaxhoe, sionghai jinkuun ee henguii, lieen y kaki qoyleeng lorng boihoatdo ui kaki ee henguii huxzeg; zoix uii yn ee pexbuo ciar, si laan tooi inkoir poirexng ee dexnglut.
幾年前報載，新竹某知名國立大學化學系博士畢業生，竟然在山上人跡罕至之處去製造安非他命毒品販售，他為了謀取金錢厚利而罔顧道德、罔顧人命。
Kuie nii zeeng, poirzoar u deng zaix, Sindeg bor cidee dimiaa ee Koklip daixhak hoarhak he phoksu pitgiap sefng, kerngjieen di svoaderng cidee jiin zeg harn kaux ee sofzai, qix zeazoi Anhuy-Tvabeng dogphirn laai hoarnsiu, y uixdioih bueq bozhuo kimcvii hoxli, jii bofng kox doixdeg, bofngkox jinbeng.
此例充分顯示當今整體教育體系嚴重的失敗，除了該博士畢業生應負法律責任以外，最該負起重責的是他的父母以及教過他的老師們，從小沒有把他教育好，他們都應該負起因果報應的責任。
Zhuo le chionghwn hiefnsi dongkym zefngtea kaoiok tefhe giamdiong ee sitpai, duliao hitee phoksu pitgiap sefng erngkay huxqie hoatlut zekjim ygoa, siang kay huxqie dang zeg ee si y ee pexbuo ykip kax kuex y ee hiahee lauxsw, uix seahaxn booi hoyhoir ka kax ho hoir, yn lorng erngkay huxqie inkoir poirexng ee zekjim.
現今的學校教育，為因應現實社會時勢所需，不遺餘力的在傳授科學專業知識與職業技能，而忽視了學生做人的品德教育。
Hiexnkym ee haghau kaoiok, uixdioih bueq inexng hiexnsit siaxhoe sisex ee suiaux, lorng cin zoanlek deq toansiu qoihak zoangiap dieseg kab citgiap kileeng, jii hutsi liao hagsefng zoix laang ee phyndeg kaoiok.
大學裡有所謂的全人教育、通識教育課程，卻沒有讓學生真正落實在日常生活當中而產生內化，也只是徒具形式，作用有限，徒有教育之名，沒有真正教育之實。
Di daixhak u sofui ee “Zoaan jiin kaoiok”, ”Tongseg kaoiok” ee qoirteeng, qioksi booi ho hagsefng cincviax logsit di jidsioong sengoah dangdiofng laai safnsefng laixhoax, ia cysi kandaf u piawbin ee hengseg, zokiong iwhan, kandaf u kaoiok cy miaa, booi cincviax kaoiok ee suxsit.
難怪會教出很多具有高學歷的畢業生，當他們步入社會後，仍然不知道如何待人、處事之道，不知道分辨是非、善惡、邪正、利害，甚至會做出許多傷天害理的事情。
Lankoaix ue kax zhud u koaan haglek ee pitgiap sefng, dngf yn daqjip siaxhoe liawau, iugoaan m zaiviar juhooi taixjiin, zhwsu ee doixlie, m zaiviar hunpien sixhuy, siexnog, siazexng, lixhai, sixmcie ue zoix zhud cviaa zue siongtvy-haixlie ee daixcix.
臺灣每年高學歷的畢業生很多，畢業後眼高手低，很難找到適當工作，而企業主竟然找不到合適的可用人才，因而造成嚴重的社會問題；追根究底，問題還是出在教育。
Daioaan muie nii koaan haglek ee pitgiap sefng cviaa zue, pitgiap liawau garn-koaan chiuo-ke, cviaa phvae zhoe dioih sekdofng ee kangzog, af qiegiap zuo kerngjieen zhoe booi sekdofng ee qoir iong jinzaai, inzhuo, zoixseeng giamdiong ee siaxhoe buxndee; siang kinpurn ee goanyn, buxndee iawsi zhud di kaoiok.
教育要從幼兒時期就開始，父母要以身作則，從生活教育之灑掃、清潔‧‧‧教起，教之以倫理關係、道德關係，最重要的是因果關係，如果能夠教導因果關係後，深信因果，就不敢做出壞事。
Kaoiok aix uix iuojii sikii doi qaisie, pexbuo aix ysyn-zokzeg, cioong sengoah kaoiok ee pviarsaux, zhengkied…..kax qie, kax yn lunlie koanhe, doixdeg koanhe, siang dioxngiaux doixsi inkoir koanhe, jukoir kaodoi inkoir koanhe liawau, chym sixn inkoir, doi mxkvar zoix zhud phvae daixcix.
學校的品德教育包括生活教育、倫理教育、道德教育、因果教育應該與專業科學知識及職業技能的傳授並重，不可偏廢，也就是在教導學生如何做事的同時也應該教導如何做個正正當當的好人。
Haghau ee phyndeg kaoiok paukoad sengoah kaoiok, lunlie kaoiok, inkoir kaoiok erngkay kab zoangiap qoihak dieseg kip citgiap kileeng ee toansiu kaxngqoarn dioxngsi, bexsae phienhuix, ia doixsi deq kaodoi hagsefng juhooi zoirsu ee dongsii, ia erngkay kaodoi juhooi zoix cidee zerngzexng-dongdofng ee hoylaang.
如此所教育出來的人才，除了有優良的品德，他懂得倫理、道德、因果關係；在待人、處事，接物方面，知道是非、善惡、邪正、利害及知所取捨、知所進退，而且擁有精湛的專業科學知識與職業技能，會對社會有所貢獻，是國家的棟樑之才；同時帶來的是家庭幸福美滿、事業順利成功，對社會的和諧、國家的安定、世界的和平做出貢獻。
Juzhuo sor kaoiok zhutlaai ee jinzaai, duliao u iulioong ee phyndeg, y bengliaau lunlie, doixdeg, inkoir koanhe; di taixjiin, zhwsu, ciapbut hongbin, zaiviar sixhuy, siexnog, siazexng, lixhai kip dy sor zhuo siax, dy sor cixn duex, jichviar iofngiuo zengdafm ee zoangiap qoihak dieseg kab citgiap kileeng, ue duix siaxhoe iwsor kornghiexn, si kokkaf ee dorngniuu cy zaai; dongsii doax laai ee si kadeeng hexnghog bymoar, suxgiap suxnli sengkofng, diux siaxhoe ee hoihaai, kokkaf ee andeng, seakaix ee hoipeeng zoix zhud kornghiexn.
文: 劉紹明
Buun: Laau Siauxbeeng
Syn Daibuun hoanek. 2017/5/4
